(क) वर्णसंयोजनं कृत्वा पदं कोष्ठके लिखत-

यथा-

क् + उ + र् + उ + त् + अः = करुतः

उ + द् + य् + आ + न् + ए =

स् + थ् + आ + ल् + इ + क् + आ =

घ् + अ + ट् + इ + क् + आ =

स् + त् + र् + ई + ल् + इ + ङ् + ग् + अः =

म् + आ + प् + इ + क् + आ =

(ख) पदानां वर्णविच्छेदं प्रदर्शयत-

यथा- कोकिले= क् + ओ + क् + इ + ल् + ए

चटके = ..................................

धाविकाः = ..................................

कुञ्चिका = ..................................

खट्वा = ..................................

छुरिका = ..................................

Open in App

Solution

(क)

क् + उ + र् + उ + त् + अः = करुतः

उ + द् + य् + आ + न् + ए = उद्याने

स् + थ् + आ + ल् + इ + क् + आ = स्थालिका

घ् + अ + ट् + इ + क् + आ = घटिका

स् + त् + र् + ई + ल् + इ + ङ् + ग् + अः = स्त्रीलिंगः

म् + आ + प् + इ + क् + आ = मापिका

(ख)

चटके = च् + अ + ट् + अ + क् + ए

धाविकाः = ध + आ + व् + इ + क् + आः

कुञ्चिका = क् + उ + ञ् + च् + इ + क् + आ

खट्वा = ख् + अ + ट् + व् + आ

छुरिका = छ् + उ + र् + इ + क् + आ

Suggest Corrections

Similar questions

Q. (क) वर्णसंयोजनेन पदं लिखत-

यथा-

च् + अ + ष् + अ + क् + अः	=	चषकः

स् + औ + च् + इ + क् + अः	=

श् + उ + न् + अ + क् + औ	=

ध् + आ + व् + अ + त् + अः	=

व् + ऋ + द् + ध् + आः	=

ग् + आ + य्+ अ + न् + त् + इ	=

(ख) पदानां वर्णविच्छेदं प्रदर्शयत-

यथा- ल्+अ+घ्+उः

सीव्यति	=	..................................
वर्णाः	=	..................................
कुक्कुरौ	=	..................................
मयूराः	=	..................................
बालकः	=	..................................

Q. (क) वर्णसंयोजनं कृत्वा पदं कोष्ठके लिखत-

यथा-

प् + अ + र् + ण् + अ + म्	=	पर्णम्
ख् + अ + न् + इ + त् + र् + अ + म्	=
प् + उ + र् + आ + ण् + आ + न् + इ	=
प् + ओ + ष् + अ + क् + आ + ण् + इ	=
क् + अ + ङ् + क् + अ + त् + अ + म्	=

(ख) अधोलिखितानां पदानां वर्णविच्छेदं कृरुत-

यथा-

व्यजनम्	=	व् + य् + अ + ज् + अ + न् + अ + म्
पुस्तकम्	=
भित्तिकम्	=
नूतनानि	=
वातायनम्	=
उपनेत्रम्	=

दो स्वरों के मेल से होने वाले परिवर्तन को स्वर संधि कहते हैं; जैसे- रवीन्द्र = रवि + इन्द्र। इस संधि में इ + इ = ई हुई है। इसे दीर्घ संधि कहते हैं। दीर्घ स्वर संधि के और उदाहरण खोजकर लिखिए। मुख्य रूप से स्वर संधियाँ चार प्रकार की मानी गई हैं- दीर्घ, गुण, वृद्धि और यण।

ह्रस्व या दीर्घ अ, इ, उ के बाद ह्रस्व या दीर्घ अ, इ, उ, आ आए तो ये आपस में मिलकर क्रमशः दीर्घ आ, ई, ऊ हो जाते हैं, इसी कारण इस संधि को दीर्घ संधि कहते हैं; जैसे- संग्रह + आलय = संग्रहालय, महा + आत्मा = महात्मा।

इस प्रकार के कम-से-कम दस उदाहरण खोजकर लिखिए और अपनी शिक्षिका/शिक्षक को दिखाइए।

Q. If 1 kg bananas costs ₹50 and 1 kg apples cost ₹60, then how much money would be required to buy 5 kg bananas and 3 kg apples?

Q. (अ) उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत–

		एकवचनम्	द्विवचनम्	बहुवचनम्
यथा-	मातृ (प्रथमा)	माता	मातरौ	मातरः
	स्वसृ (प्रथमा)	...........	...........	...........
	मातृ (तृतीया)	मात्रा	मातृभ्याम्	मातृभिः
	स्वसृ (तृतीया)	...........	...........	...........
	स्वसृ (सप्तमी)	स्वसरि	स्वस्रो:	स्वसृषु
	मातृ (सप्तमी)	...........	...........	...........
	स्वसृ (षष्ठी)	स्वसुः	स्वस्रो:	स्वसणाम्
	मातृ (षष्ठी)	...........	...........	...........

(आ) धातुं प्रत्ययं च लिखत–

	पदानि	=	धातुः		प्रत्ययः
यथा–	गन्तुम्	=	गम्	+	तुमुन्
	द्रष्टुम्	=	...........	+	...........
	करणीय	=	...........	+	...........
	पातुम्	=	...........	+	...........
	खादितुम्	=	...........	+	...........
	कृत्वा	=	...........	+	...........

Join BYJU'S Learning Program

क् + उ + र् + उ + त् + अः	=	करुतः

उ + द् + य् + आ + न् + ए	=

स् + थ् + आ + ल् + इ + क् + आ	=

घ् + अ + ट् + इ + क् + आ	=

स् + त् + र् + ई + ल् + इ + ङ् + ग् + अः	=

म् + आ + प् + इ + क् + आ	=

चटके	=	..................................
धाविकाः	=	..................................
कुञ्चिका	=	..................................
खट्वा	=	..................................
छुरिका	=	..................................

चटके	=	च् + अ + ट् + अ + क् + ए
धाविकाः	=	ध + आ + व् + इ + क् + आः
कुञ्चिका	=	क् + उ + ञ् + च् + इ + क् + आ
खट्वा	=	ख् + अ + ट् + व् + आ
छुरिका	=	छ् + उ + र् + इ + क् + आ